Ψηφιακή κάρτα εργασίας | Το νέο σχέδιο σε πλήρη εφαρμογή για εργοδότες και εργαζόμενους
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας θεσπίστηκε με το ν.4808/2021, αποτελεί το τελευταίο μέρος μίας σταδιακής μετάβασης που επαναπροσδιορίζει τις υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων και στοχεύει στην αναδιαμόρφωση του εργασιακού πλαισίου και τη θωράκιση θεμελιωδών δικαιωμάτων των απασχολούμενων.
Το μέτρο εφαρμόζεται ήδη από την 01/07/2022 στις τράπεζες, καθώς και σε εταιρείες σούπερ μάρκετ με τουλάχιστον 250 εργαζόμενους. Ήδη, από 16/02/2023 έχουν ενταχθεί οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι εταιρείες φύλαξης.
Με την 113169/27-12-2023 απόφαση του Υπ. Εργασίας, από 01/01/2024 εντάσσονται υποχρεωτικά στο μέτρο οι κλάδοι βιομηχανίας και λιανικού εμπορίου. Λόγω του μεγάλου όγκου των απασχολούμενων σε αυτούς τους κλάδους προβλέφθηκε μία περίοδος προσαρμογής κι έτσι το μέτρο θα εφαρμοστεί χωρίς τις προβλεπόμενες κυρώσεις κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής του. Στόχος είναι να εφαρμοστεί καθολικά σε όλους τους κλάδους της αγοράς έως το τέλος του 2024.
Μέρος Α': Ψηφιακό ωράριο , οργάνωση χρόνου εργασίας , δήλωση απουσιών
Η πρώτη πράξη προέβλεπε τη δήλωση του ωραρίου των απασχολούμενων με έναν
τρόπο πιο ξεκάθαρο και εντός ενός νομοθετικού πλαισίου που αναδιαμορφώθηκε και
έρχεται να καλύψει κενά και ασάφειες των εργατικών διατάξεων.
Το Ψηφιακό Ωράριο εφαρμόζεται, πλέον, στο σύνολο της αγοράς και προβλέπει τη δήλωση ωραρίου ατομικά ανά εργαζόμενο ημερησίως. Άμεσος στόχος της εφαρμογής είναι, στοιχεία όπως οι ημέρες ρεπό, η απασχόληση μέσω τηλεργασίας και το διακεκομμένο ωράριο να αποτυπώνονται με σαφήνεια και με τέτοιο τρόπο που να διευκολύνεται ο έλεγχος.
Σημαντική παρέμβαση έχει γίνει στο ζήτημα του διαλείμματος. Πλέον είναι ξεκάθαρος ο ελάχιστος (15') και μέγιστος (30') χρόνος, με υποχρεωτικότητα εφαρμογής διαλείμματος για απασχόληση άνω των 4 ωρών ημερησίως . Συν αυτού, πλην όμως εξαιρέσεων που εμπίπτουν στο πεδίο κλαδικών συμβάσεων, δίνεται η δυνατότητα να αποτυπωθεί εάν το διάλειμμα θα παρατείνει ή όχι το ωράριο.
Το πρώτο μέρος της μεταρρύθμισης ολοκληρώνεται με τη μηνιαία υποχρεωτική εφαρμογή ψηφιακής δήλωσης απουσιών (κανονική άδεια, εγκυμοσύνη, ασθένεια, στράτευση κλπ) έως και τη 10η ημέρα του επόμενου μήνα.
Συνοψίζοντας, το πρώτο μέρος της πράξης αποσκοπεί στη διαβίβαση του συνόλου των πληροφοριών που αναφέρθηκαν προς το αναβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Μέρος Β': Πως λειτουργεί η ψηφιακή κάρτα και που αποσκοπεί το μέτρο
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας έρχεται να ολοκληρώσει το παζλ και να φέρει το μέτρο σε πλήρη λειτουργία. Με απλά λόγια, η είσοδος και έξοδος του απασχολούμενου από το χώρο εργασίας του (θα) επιβεβαιώνεται πλέον μέσω χρήσης της ψηφιακής κάρτας.
Σε πρακτικό επίπεδο και, προκειμένου να στηριχθεί ένα τέτοιο εγχείρημα, έχει αναπτυχθεί για τους εργοδότες η σχετική εφαρμογή που αντλεί και μεταφέρει τα δεδομένα, τα οποία εμφανίζονται σε πραγματικό χρόνο στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Η προτεινόμενη εφαρμογή είναι μέσω του ΕΡΓΑΝΗ card scanner, ενώ έχουν ήδη αναπτυχθεί σχετικές εφαρμογές από ιδιωτικές εταιρείες πληροφορικής που πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές διασύνδεσης με το ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ αλλά και με τα προγράμματα μισθοδοσίας λογιστικών γραφείων. Το σύστημα μπορεί να διασυνδεθεί και με τα κλασικά μηχανήματα παρουσίας προσωπικού, εφόσον καλύπτονται οι τεχνικές προδιαγραφές διασύνδεσης.
Αντίστοιχα, οι εργαζόμενοι μέσω της εφαρμογής myergani μπορούν να έχουν πρόσβαση στα εργασιακά έντυπα, στις δηλωθείσες άδειες τους, καθώς και στο ημερολόγιο όπου αποτυπώνονται οι παρουσίες τους στο χώρο εργασίας. Μέσω της ίδιας εφαρμογής θα λειτουργεί και η ψηφιακή κάρτα εργασίας σε μορφή QR Code. Η πληροφορία έναρξης και λήξης του χρόνου εργασίας καταγράφεται και ενημερώνει σε πραγματικό χρόνο το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.
Είναι σαφές πως η αμεσότητα διαβίβασης των πληροφοριών που επιτυγχάνεται αποφέρει τη διευκόλυνση, αν όχι την αυτοματοποίηση, του ελέγχου τήρησης του ωραρίου εργασίας και των λοιπών υποχρεώσεων. Ταυτόχρονα, το μέτρο προσβλέπει στη θωράκιση των δικαιωμάτων του απασχολούμενου, καθώς θα επιβεβαιώνονται με ιδιαίτερη ευκολία στοιχεία προσαύξησης των αποδοχών τους λόγω υπερεργασιών, υπερωριών, νυχτερινής απασχόλησης και απασχόλησης ημερών αργίας και Κυριακής.
Ειδικά θέματα και επισημάνσεις
Κυρώσεις: Ο ν.4808/2021 ορίζει, μεταξύ άλλων, τα πρόστιμα που αφορούν την ψηφιακή κάρτα εργασίας. Συγκεκριμένα, σε περίπτωση μη ενεργοποίησης της ψηφιακής κάρτας από μέρους του εργοδότη το πρόστιμο ανέρχεται σε 10.500€ ανά εργαζόμενο. Εάν από τον έλεγχο προκύψει απόκλιση μεταξύ δηλωθέντος και πραγματικού ωραρίου τότε προβλέπεται πρόστιμο 3.000€. Σε περίπτωση που ο εργοδότης προσπαθήσει να εξαλείψει τα στοιχεία που αποδεικνύουν τον πραγματικό χρόνο εργασίας το πρόστιμο είναι 4.000€.
Ευέλικτη προσέλευση: Δίνεται η δυνατότητα, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ εργοδότη και απασχολούμενου, να οριστεί χρονικό διάστημα ευέλικτης προσέλευσης στο χώρο εργασίας το οποίο δε δύναται να υπερβαίνει τα 120'. Για παράδειγμα, σε απασχολούμενο με δηλωθέν ωράριο 08:00-16:00 και δήλωση ευέλικτης προσέλευσης 60', δίνεται η δυνατότητα να προσέλθει στην εργασία του έως και τις 09:00 με αυτόματη μετακύλιση του χρόνου λήξης της ημερήσιας εργασίας του. Δεν παρέχεται η ίδια δυνατότητα, ωστόσο, για προσέλευση σε χρόνο προγενέστερο του δηλωθέντος. Επομένως, δεν μπορεί να γίνει χρήση της ευέλικτης προσέλευσης προκειμένου να ''χτυπήσει κάρτα'' στις 07:00. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να έχει προηγηθεί μεταβολή ψηφιακού ωραρίου.
Εξ αποστάσεως εργασία: Το μέτρο εφαρμογής ψηφιακής κάρτας δεν μπορεί προς το παρόν να εφαρμοστεί σε περιπτώσεις εξ αποστάσεως απασχόλησης (τηλεργασία). Ομοίως, η εξαίρεση ισχύει και για τις περιπτώσεις ειδικοτήτων των οποίων η απασχόληση δεν ξεκινά ή/και δεν λήγει στο χώρο εργασίας (πχ οδηγοί, διανομείς, απασχολούμενοι σε εταιρείες security κλπ).
Υπολογισμός μισθοδοσίας: Επί της ουσίας, δεν διαφοροποιείται καμία διαδικασία που αφορά τον υπολογισμό μισθοδοσίας και την υποβολή των αντίστοιχων μηνιαίων φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Αντιθέτως, πρόκειται για μία παράλληλη υποχρέωση στην οποία θα πρέπει να είναι σαφή τα όρια και οι υποχρεώσεις που απορρέουν για εργοδότες, απασχολούμενους και λογιστές.
